Weekblad voor Fiscaal Recht, ‘Excessieve gedragingen’ en internationaal fiscaal beleid

WFR 2013/95 - Mr. A.J. Nederhoed en M. Evers LLM

Niet vaak zal een motie die op dinsdag in de Tweede Kamer werd aangenomen, op vrijdag al figureren in de tekst van een inaugurele rede. Het tekende de actualiteit van het onderwerp van de oratie van A.C.G.A.C. (Arnaud) de Graaf: met zijn rede, getiteld ‘Excessieve gedragingen’ en internationaal fiscaal beleid aanvaardde hij op vrijdag 23 november het ambt van hoogleraar Internationaal beleid en fiscale autonomie aan de Erasmus School of Law.

De Graaf heeft kunnen putten uit zijn ervaring in vele hoeken van het internationale fiscale werkveld. Begonnen als belastingadviseur bij Coopers & Lybrand en Loyens & Volkmaars, maakte hij in 1999 de overstap naar het Ministerie van Financiën. Hij was toen al verbonden als docent en onderzoeker aan de Erasmus Universiteit, waar hij in 2004 promoveerde op zijn proefschrift De invloed van het EG-recht op het internationaal belastingrecht: beleids- en marktintegratie. Tot op heden is De Graaf wetenschap en beleid blijven combineren door zijn aanstelling bij universiteit en ministerie en is hij daardoor betrokken bij de theoretische verdieping van het vakgebied, maar ook bij de praktische uitwerking ervan door verdragsonderhandelingen en internationaal beleid in interstatelijke overlegorganen als de OESO.

Die bredere blik kleurde zijn oratie. De toehoorders werden eerst meegenomen naar de basisbeginselen van de internationale fiscaliteit: mismatches in belastingheffing van soevereine staten. Verschillen tussen de fiscale stelsels van soevereine mogendheden, zowel in grondslag als tarief, brengen het risico van dubbele heffing en dubbele niet-heffing mee. Dubbele belasting trachten soevereine mogendheden al meer dan een eeuw op te lossen door de heffingsrechten te verdelen in belastingverdragen. Het gevaar van dubbele niet-heffing wordt niet alleen actief opgezocht door belastingplichtigen, maar is lange tijd ook actief door mogendheden gefaciliteerd met allerhande fiscaal voordelige regelingen, waarmee kapitaal werd aangetrokken, zo toonde De Graaf aan de hand van talrijke recente voorbeelden uit de media.